Lũ lụt là gì? Tìm hiểu nguyên nhân, hậu quả và cách ứng phó lũ lụt

Mỗi năm, miền Trung luôn phải đối mặt với mối lo ngại mang tên “lũ lụt”. Vậy, lũ lụt là gì, lũ lụt hình thành như thế nào, nguyên nhân gây ra lũ lụt và biện pháp phòng tránh an toàn hiệu quả là gì? Cùng Thời Tiết Hôm Nay tìm hiểu các thông tin về lũ lụt qua bài viết dưới đây. 

Tìm hiểu lũ lụt là gì

Lũ lụt là gì?

Lũ lụt là từ ghép chỉ hai hiện tượng thiên nhiên lũ và lụt. 
Lũ là hiện tượng ngập lụt, dòng nước chảy xiết với tốc độ nhanh cuốn trôi mọi vật cản như nhà cửa, vật nuôi, cây cối….Lũ xảy ra chủ yếu ở khu vực có địa hình đồi núi cao và dốc.
Lụt là hiện tượng vùng đất ngập nước trong một khoảng thời gian nhất định. Như vậy, có thể hiện tượng lũ lụt là khi mức nước trên sông, hồ vượt mức quy định dẫn đến tình trạng ngập úng, tràn đê, và vỡ đê.
Như vậy, có thể hiện tượng lũ lụt là khi mức nước trên sông, hồ vượt mức quy định dẫn đến tình trạng ngập úng, tràn đê, và vỡ đê.
Căn cứ vào mực nước đỉnh lũ trung bình nhiều năm, lũ được phân thành 5 loại:

• Lũ nhỏ: Lũ có đỉnh thấp hơn mức đỉnh lũ TBNN
• Lũ vừa: Lũ có đỉnh đạt mức đỉnh lũ TBNN
• Lũ lớn: Lũ có đỉnh cao hơn mức đỉnh lũ TBNN
• Lũ đặc biệt: Lũ có đỉnh cao hiếm thấy trong các kỳ quan trắc
• Lũ lịch sử: Lũ có đỉnh cao nhất trong kỳ quan trắc hoặc điều tra khảo sát được.

Chú thích: TBNN - Trung bình nhiều năm

Dựa vào nguyên nhân hình thành, lụt cũng được chia thành nhiều loại như lụt ven sông, lụt hạ lưu, lụt ven biển, lụt do thảm họa, lụt do con người…

Lũ lụt là hiện tượng thiên nhiên gây ảnh hưởng đến con người và tài sản. Trong lịch sử có những trận lũ lụt lớn gây thiệt mạng nhiều nhất như:

Sự hình thành của lũ lụt? Nguyên nhân xảy ra lũ lụt

Khác với ngập lụt, nguyên nhân gây ra là do lượng mưa lớn vượt quá mức của các nguồn nước tự nhiên thì lũ lụt hình thành do một số nguyên nhân chính như:

• Mưa lớn kéo dài: Mưa lớn kéo dài nhiều ngày khiến cho lưu lượng nước ở suối, sông, đê điều không có chỗ thoát hoặc không kịp rút. Điều này làm tăng nguy cơ sạt lở, lũ quét, lũ ống gây thiệt hại về tính mạng và tài sản. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra lũ lụt ở miền Trung phổ biến nhất.
• Bão & triều cường: Bão tố và triều cường tạo ra những cơn mưa lớn, lượng nước mưa khổng lồ gây ngập úng vùng ven biển cũng là nguyên nhân gây lũ lụt. 
• Vỡ đê điều: Trong trường hợp có lượng mưa lớn, các đê đập không đủ khả năng chứa nước, có thể sụp đổ. 
• Tác động của con người: Các tác động của con người như chặt phá rừng, khai thác tài nguyên quá mức làm cho đất đai bị xói mòn, dễ bị sạt lở, ngập úng khi mùa bão đến. Đây là một phần nguyên nhân dẫn đến lũ lụt. 
• Biến đổi khí hậu:  Đây là một trong những nguyên nhân lũ lụt phổ biến. Những thay đổi của khí hậu làm cho thời tiết càng trở nên khắc nghiệt hơn, tạo ra những cơn mưa lớn, bão to, làm tăng các mối đe dọa thiên tai như lũ lụt.
• Khí nhà kính: Việc đốt nhiên liệu hóa thạch gây ra ô nhiễm, làm suy giảm mức độ của tầng ozone , tăng mức độ khí nhà kính, gây ra lũ lụt.

Các nguyên nhân gây nên lũ lụt

Xem thêm: 
Ngập lụt thường xảy ra vào mùa nào?
Những trận lũ lụt ở Việt Nam được ví như “đại hồng thủy”

Ảnh hưởng của lũ lụt 

Lũ lụt gây ra hậu quả gì? 

Mặt tiêu cực

Hậu quả của lũ lụt là gì? Có thể nói, lũ lụt gây ra những thiệt hại nghiêm trọng đến con người và tài sản như:

• Đe dọa tính mạng con người và vật nuôi: Lũ lụt nhấn chìm mọi thứ trên đường đi của nó trong biển nước gây chấn thương hoặc mất mạng cho con người, vật nuôi và động vật hoang dã.
• Thiệt hại tài sản: Thống kê thiệt hại do nước lũ lụt lên đến 90% so với các thiệt hại liên quan đến tất cả các thảm họa thiên nhiên. Nhà cửa, đồ đạc, thiết bị điện tử,... chìm trong nước đều bị hư hại, khó khắc phục.
• Ô nhiễm môi trường: Lũ lụt kéo theo các chất thải từ cống rãnh, ao hồ, khu dân cư… Điều này gây ra nguy cơ ô nhiễm nguồn nước và các bệnh ngoài da, bệnh đường ruột cho con người.
• Ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế, sản xuất: Lũ lụt gây ngập úng kéo dài ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, sản xuất, các hoạt động đi lại, du lịch. Ngoài ra, do lũ lụt, người dân hạn chế tham gia sản xuất, ảnh hưởng đến nền kinh tế, thu nhập. 

Lũ lụt gây ra hậu quả nghiêm trọng đến đời sống con người

Mặt tích cực

Lũ lụt xảy ra thường để lại những thiệt hại lớn về người và tài sản cũng như ảnh hưởng tới xấu tới cuộc sống của con người. Nhưng ở góc nhìn tích cực thì lũ lụt cũng đem đến cho con người những lợi ích nhất định. Theo các nhà khoa học, lũ lụt có tác dụng ngâm đất diệt trừ các mầm bệnh, rừa phèn cũng như mang đến một lượng đất phù sa màu mỡ khổng lồ để bón đồng ruộng. Đồng thời, lũ lụt cũng đem đến nguồn thủy sản dồi dào, tạo công ăn việc làm cho người dân nơi đây.
Nhìn nhận vào mặt tích cực, khai thác tận dụng tài nguyên mùa nước nổi người dân có thể cải thiện cuộc sống. Khi nước dâng cao, người dân có thể làm các nghề như chở đất, xắn đất, bắt rắn, hái bông điên điển, câu ếch,.... 

Tận dụng nguồn tài nguyên, chủ động sống chung với lũ

Khám phá thêm nhiều hiện tượng tự nhiên thú vị, cùng những bí ẩn của thiên nhiên qua các trang sách: 

Cách ứng phó với lũ lụt

Những biện pháp phòng chống lũ lụt an toàn, hiệu quả là gì? Mọi người cần hiểu rõ nguyên nhân của lũ lụt và cố gắng giảm thiểu tối đa các thiệt hại do lũ lụt gây ra như:

• Di dời ra khỏi khu vực vùng ngập lụt sâu để lên vùng đất cao hơn.
• Cập nhật diễn biến lũ lụt thường xuyên và liên tục thông qua loa đài, tivi, website thời tiết hôm nay,...
• Không đi bộ, lội nước hay lái xe băng qua vùng ngập nước
• Tuyệt đối không di chuyển qua cây cầu gỗ trên các dòng nước xiết
• Thực hiện theo đúng hướng dẫn chỉ đạo của cán bộ làm công tác phòng chống thiên tai, dịch bệnh. 
• Chuẩn bị đồ dùng gọn nhẹ cũng những đồ thiết yếu nhất mang theo trong trường hợp cần di dời ngay lập tức.

Cẩm nang kỹ năng ứng phó khi xảy ra lũ lụt  

Ngoài ra, bạn cũng cần chuẩn bị một số vật dụng, thiết bị cần thiết tại nhà để đối phó với lũ lụt, ngập úng khi cần thiết. Tham khảo một số sản phẩm hữu ích chống lũ sau:

Kết luận

Bài viết đã giúp chúng ta hiểu hơn về lũ lụt là gì, nguyên nhân hình thành, tác hại/ lợi ích và các cách ứng phó với lũ lụt cơ bản. Hi vọng với những kiến thức trên, mọi người có sự chuẩn bị kỹ càng ứng phó với thiên tai thiên nhiên, giảm tối đa hệ quả nó đem lại.